Xuất thân cựu tộc

Hiến Triết Hoàng quý phi sinh giờ Mùi, ngày 1 tháng 6 (âm lịch) năm Hàm Phong thứ 6 (1856), xuất thân từ Mãn Châu Tương Lam kỳ Hách Xá Lý thị. Dòng họ Hách Xá Lý thị có nhiều chi, từ thời Thanh sơ đã là danh gia, có Hiếu Thành Nhân Hoàng hậu của Khang Hi Đế từng là Hoàng hậu của Đại Thanh. Tuy nhiên, không thể không khẳng định một chi dòng dõi của Hiến Triết Hoàng quý phi tương đối thấp.

Tổ phụ của bà là Thư Hưng A (舒興阿), xuất thân gia đình Hách Xá Lý thị có địa vị tương đối thấp, bị phái đến Tây An làm Trú phòng Bát kỳ (駐防八旗), không khác gì một dạng lính canh. Đến khi Thư Hưng A trưởng thành, ông chăm chỉ học sách, vào đầu triều Đạo Quang đã khảo trúng Cử nhân ngành Văn, sang năm sau lại khảo trúng Tiến sĩ, thế là bị điều về Kinh sư làm việc, chính thức trở thành Kinh kỳ (京旗). Ở đó, Thư Hưng A làm qua Thị lang, Y Lê Tướng quân rồi Bạn sự Đại thần (辦事大臣). Thời cuối Đạo Quang, Thư Hưng A từng bị cách chức, sau đầu triều Hàm Phong lại phục khởi, nhậm qua Tuần phủ Vân Nam, Tổng binh, Đại thần Nội vụ phủ rồi Tổng đốc Thiểm Cam. Thư Hưng A vào năm thứ 8 triều Hàm Phong thì chết bệnh.

Xem qua, chỉ một mình Thư Hưng A đạt đến địa vị cao ở hai triều Đạo - Hàm, đã biến dòng dõi Hách Xá Lý thị một chi của ông có thể nhập kinh, hơn nữa còn chính thức đứng vào hàng ngũ thế gia vọng tộc. Thư Hưng A có năm con trai; con cả Hi Linh (熙齡) làm Dự khuyết Đồng tri ở Thiểm Tây; con trai thứ hai Sùng Linh (崇齡), làm đến Tri phủ của Lôi Châu phủ tại Quảng Đông; con trai thứ 3 là Tùng Linh (松齡), làm đến Viên ngoại lang bộ Lễ; con thứ 4 là Huệ Linh (惠齡), làm đến Lang trung bộ Lại; và người con út Ích Linh (益齡), làm Bút thiếp thức ở bộ Công. Ngoài ra Thư Hưng A còn một con gái, gả vào Lão Cung vương phủ (có thủy tổ là Thường Ninh, con trai Thuận Trị Đế), làm Kế thê thứ hai của Thượng thư Diên Hú (延煦). Từ đây là báo hiệu cho một thế cục bước vào hôn nhân với thế gia tôn thất của gia tộc Hiến Triết Hoàng quý phi.

Gia thế đương cao

Gia đình của Hiến Triết Hoàng quý phi ngụ tại Bản xưởng hồ đồng (板厂胡同) gần An Định môn (安定門) tại Bắc Kinh. Phụ thân bà là Sùng Linh, con trai thứ hai của Thư Hưng A. Hiện tại tư liệu về mẹ bà không rõ ràng, nhưng rất có thể bà là con gái trưởng. Bà có ít nhất một em gái, về sau dự Bát kỳ tuyển tú, được chỉ hôn cho Bối lặc Tái Huỳnh (載瀅), là con trai thứ hai của Cung Trung Thân vương Dịch Hân.

Mặt khác, một số đường tỷ muội chi gần của Hiến Triết Hoàng quý phi cũng có những cuộc hôn nhân rất tốt, đều là Tông thất cao cấp trong Hoàng tộc. Như con gái của bá phụ Tích Linh (錫齡), gả cho cháu nội của Duệ Cung Thân vương Thuần Dĩnh (淳穎), một cô nữa gả cho em trai của Đại học sĩ Kỳ Anh (耆英). Con gái của thúc phụ Tùng Linh, tham gia Bát kỳ tuyển tú, được chỉ định gả cho Lý vương phủ Trấn quốc công Phổ Mậu (溥楙), dòng dõi của Lý Ý Thân vương Dận Đào. Một con gái của thúc phụ Ích Linh, gả cho Hòa vương phủ Tiểu tông - Điển Lễ viện Học sĩ Dục Long (毓隆), về sau có cháu trai chính là nghệ sĩ trứ danh Khải Công (启功), cố vấn của Học xã Cửu Tam.

Bởi vậy có thể thấy được, một nhà Hiến Triết Hoàng quý phi chỉ vừa mới đạt được danh vọng từ đời Thư Hưng A, nhưng đã rất nhanh có được địa vị trong hàng ngũ thế gia thông quan liên hôn với cao cấp tông thất. Đặc biệt, trong các lần Bát kỳ tuyển tú, còn được ít nhất hai lần ký danh chỉ hôn, cho thấy địa vị và danh vọng của gia đình Hiến Triết Hoàng quý phi không hề tầm thường.